De 38-jarige Engelsman Mark Uniacke, die met zijn vrouw Lorraine en zijn zonen Steven (11) en Edward (6) in Noord-Londen woont, treft men niet vaak aan bij toernooien en matches. Mark bediende zijn programma Hiarcs echter zelf in zijn match tegen Evgeny Barejev (zie Computerschaak 2003-1) in Maastricht, een optimale gelegenheid voor uw redacteur om eens met de Engelsman te praten. Het interview vond plaats in het Centre Ceramique in Maastricht, kort voor de derde partij tegen Barejev. Mark, we hebben je de laatste jaren niet gezien in de toernooizalen, bovendien hebben de computerschaakfans bijna drie jaar lang moeten wachten op een nieuwe versie van Hiarcs. Kun je me vertellen wat de redenen daarvoor zijn? Dat is heel eenvoudig te verklaren: ik heb de afgelopen jaren nauwelijks tijd gehad me intensief met het programma bezig te houden. In het telekommunikatiebedrijf waar ik tot oktober 2002 heb gewerkt, had ik een hoge funktie en moest daarom vaak op reis. Ik heb slechts af en toe ´s avonds aan het programma kunnen werken. Het zou voor mij weliswaar geen probleem zijn geweest om een minimaal betere versie van Hiarcs 7 op de markt te brengen, maar naar mijn mening moet een nieuwe versie minstens 40 ELO punten sterker zijn dan de voorganger. Helaas moest ik door een reorganisatie in het bedrijf mijn werkgever verlaten en sindsdien werk ik hard en intensief aan de engine. In die korte tijd heb ik reeds veel kunnen veranderen en verbeteren. De versie, die nu tegen Barjev speelt, is minstens 50 ELO punten sterker dan Hiarcs 8. Deze Maastricht versie, Hiarcs X dus, wint alle matches tegen de vorige versie zeer overtuigend.

  

We kunnen dus binnenkort een nieuwe vrsie van je programma kopen? Ik hoop inderdaad, dat binnen een paar maanden versie 9 op de markt komt. De toename van de speelsterkte is zeker de moeite waard en naar mijn mening voldoende om de klanten aan te bieden. Het hangt natuurlijk ook af van ChessBase, ik kan daar niet alleen over beslissen. Het is niet gepland deze "Maastricht"-versie als gratis update aan de Hiarcs-fans aan te bieden? Nee, geen sprake van! Ik ben toch geen liefdadigheidsinstelling! Ik heb een aantal maanden hard aan de engine gewerkt en vind dat het werk daaraan ook beloond dient te worden. Helaas vinden veel computerschakers dat ze alles gratis moeten krijgen, dat vind ik een slechte instelling. Ik heb een vrouw en twee kinderen thuis, die brood op de plank willen zien. Als ik uitreken hoeveel ik per uur verdien aan de hand van het aantal uren die ik aan Hiarcs heb besteed, kom ik op ongeveer 20 cent per uur uit.

Ga je proberen als professioneel schaakprogrammeur je brood te verdienen, nu je wat meer tijd schijnt te hebben?

Het probleem is dat er maar weinig geld in onze branche te verdienen is. Ik ben echter wel van plan ook in de komende maanden hard aan het programma te werken, en dan merk ik vanzelf of het goed draait. Ik zou het prima vinden als ik weer op de eerste plaats van de SSDF lijst zou komen te staan. Ik heb een lange "to-do" lijst, die me eerlijk gezegd de komende jaren van de straat zou kunnen houden. Een "Deep"-versie staat ook op de lijst en daar ga ik me nu mee bezig houden. Aan de andere kant is het de vraag of dat wel zinvol is, want wie heeft er nu thuis een dual-systeem staan? Voor de meeste schakers is een "Deep"-versie niet belangrijk. Dat is naar mijn mening ook het probleem voor een programma als "Brutus". Het is ongetwijfeld een heel interessant project, maar kun jij me vertellen wie een dure hardwarekaart met daarop een schaakprogramma gaat kopen? Ik vermoed dat het uit commercieel oogpunt niet interessant is.

Kun je eens vertellen wat er in Hiarcs 8 verbeterd is en welke veranderingen in de versie die hier in Maastricht speelt reeds zijn opgenomen?

Hiarcs 8 zoekt veel beter en bovendien heb ik nog meer schaakkennis in het programma verwerkt. De nieuwe versie die hier speelt zoekt nog beter en dieper. Weet je, het probleem is dat ik heel veel verschillende versies heb. Tegen Barejev speelt bijvoorbeeld versie 196, dat wil zeggen dat ik sinds Hiarcs 8 196 verschillende versies heb gemaakt. Minstens 10 versies hebben nog meer schaakkennis dan deze Maastricht engine. Het probleem is dat door de toegenomen kennis het programma niet meer de juiste balans heeft, de positionele concepten werken niet altijd goed met elkaar samen. Het steeds weer opmerkelijk hoe eenvoudig het is een programma middels een paar kleine veranderingen volledig uit balans te brengen en anders te laten spelen. Het kost enorm veel tijd om die veranderingen te testen.

Vertel eens iets over de tests. Doe je dat alleen of heb je een vast team testers die het vuile werk voor je opknappen?

Ik doe bijna alles alleen. Alleen Eric Hallsworth, (de redacteur van Selective Search en maker van het openingsboek van Hiarcs, EvR) test vaak nieuwe versies en houdt zich bezig met het boek. Als ik een goede versie heb, speel ik ongeveer 400 tot 500 vluggertjes tegen oude versies en bekijk daarna een stuk of 20 partijen intensief. Het probleem is echter dat die versies ook op mijn oude computer, een Pentium 3 met 1GHz zo sterk spelen dat ik met mijn bescheiden rating van 2000 nauwelijks objectief kan beoordelen of die partijen nu goed of slecht zijn. Ik ken mijn programma weliswaar zeer goed, maar toch blijft het moeilijk de partijen naar waarde te schatten. Ik probeer belangrijke thema´s in de partijen te vinden en die dan te bewerken en verbeteren.

Als je zelf niet zo sterk bent, is het dan niet een goed idee om een sterke speler bij de ontwikkeling van het programma om raad te vragen?

Een GM zoals Boris Alterman, die al jaren in het Junior-team werkt, heeft twijfelloos aan de successen van het programma bijgedragen. Ik heb tussen Hiarcs 1 en 2 een tijdje met GM Peter Wells gewerkt, maar het is erg moeilijk de suggesties van een sterke speler in het programma te implementeren.

 

Laten we het over de match tegen Barejev hebben. Heb je al eens eerder tegen een dergelijk sterke speler gespeeld? Officieel niet. Gary Kasparov heeft in 1997 een geheime match tegen Hiarcs gespeeld om zich op zijn tweede match tegen Deep Blue voor te bereiden, maar ik heb die partijen helaas nooit gezien. Ik heb me echter laten vertellen dat Hiarcs een paar partijen heeft gewonnen. Helaas heeft Gary toen van Dee Blue verloren, het zou namelijk fantastische reclame voor mijn programma zijn geweest. Nu probeert Kasparov tegen Junior te winnen. Een match die op dit moment in New York wordt gespeeld. Het afgelopen jaar werden veel mens-tegen- machine matches gespeeld. Heb je de partijen van de match Fritz tegen Kramnik gezien en heb je daar nog wat van kunnen leren? Het is jammer dat de match in New York tegelijkertijd met deze match in Maastricht wordt gespeeld, want Kasparov genereert meer publiciteit. Fritz heeft in Bahrain heel goed gespeeld. Ik had niet verwacht dat Fritz in staat zou zijn na de 3-1 achterstand nog een gelijkspel uit het vuur zou slepen. Fritz had natuurlijk enorm veel geluk in de vijfde en zesde partij, maar het moet gezegd worden dat Fritz in het tweede gedeelte van de match prima speelde en uitstekend voorbereid bleek te zijn. Een gelijkspel had ik voor de match niet verwacht. Kramnik is naar mijn mening lang niet zo sterk als Kasparov, maar ik had verwacht dat zijn speelstijl geschikter zou zijn om tegen computers te spelen. Ik heb van de match geleerd dat het belangrijk is om de dames op het bord te houden. In de eerste partij tegen Barejev heb je kunnen zien dat Hiarcs op een gegeven moment Dd3 speelde en daarmee dameruil uit de weg ging.

Wie gaat er in New York winnen, denk je?

Kasparov gaat natuurlijk gemakkelijk winnen, want Junior is een merkwaardig programma.

Wat bedoel je daarmee?

Junior is een sterk schaakprogramma, maar het is vaak onberekenbaar. Junior speelt vaak slechte zetten, maar het gebeurt ook regelmatig dat het programma buitengewoon goede zetten speelt, die onbegrijpelijk zijn. Als programmeur denk je dan: hoe is het in hemelsnaam mogelijk een programma zo te programmeren? Sommige zetten zijn echt raadselachtig. Toch is het programma vrij sterk.

Is Barejev een geschikte tegenstander voor Hiarcs?Bij het grote publiek is hij, zeer onterecht naar mijn mening, vrijwel onbekend.

Absoluut, Barejev is een zeer interessante speler. Het is ongelooflijk moeilijk een gat in zijn openingsrepertoire te vinden. Hij speelt vaak solide en het is lastig de Caro-Slavische strukturen te doorbreken, vandaar dat ik in de eerste partij de ruilvariant van het Frans heb gekozen om het spel te openen. In de tweede partij speelde hij 1.c4, en dat verraste me een beetje, daar ik eigenlijk op 1.d4 had gerekend.

GM Igor Glek, die tijdens de tweede partij aanwezig was, vertelde me dat Barejev de partij tegen een mens waarschijnlijk zou hebben gewonnen, maar dat het tegen een computer veel moeilijker is om te winnen, omdat de computers zo goed verdedigen. Wat is jouw mening?

Glek heeft gelijk. De paardzetten die Hiarcs in de tweede partij speelde zijn voor een mens erg lastig te berekenen. Hiarcs heeft zich prima verdedigd in de tweede partij. Zelf was ik nogal ontevreden over de zetten h5 en Pg4 , omdat het strategisch slechte zetten zijn. Daar moet ik nog aan sleutelen.

Denk je dat alleen spelers met een rating van boven de 2700 nog een kans hebben tegen computers of hebben ook spelers met een rating van 2400 nog een kans tegen Fritz of Hiarcs?

Ik denk dat een goed voorbereide en ervaren speler zonder al te veel problemen tegen een computer remise kan maken. Het is weliswaar moeilijk een partij te winnen, maar remise is altijd mogelijk, ook voor spelers die niet in de top 100 spelen. Robert Hübner heeft in zijn match tegen Fritz laten zien (Dortmund 2001 EvR) dat een speler die niet wil winnen probleemloos zes remises kan maken.

Hoewel je pas 38 jaar oud bent, is Hiarcs een relatief oud programma. Wanneer ben je begonnen met het programmeren van schaakprogramma´s?

Ik heb als kind al erg graag geschaakt. In mijn jeugd heb ik vrij veel toernooien gewonnen, bijvoorbeeld alle regionale kampioenschappen in verschillende leeftijdscategorieën. Toen ik een jaar of 14 was, had ik een rating van 1800. Bovendien was ik geïnteresseerd in computers en heb mijn eerste schaakprogramma geschreven toen ik 16 was, dat was in 1979. Tussen 1983 en 1987 heb ik aandacht besteed aan andere zaken, en pas in 1987 heb ik dat eerste programma in "C" omgeschreven. Begin jaren 90 verscheen de eerste versie van Hiarcs en in 1993 werd ik wereldkampioen in München.

Rebel, Genius, Mchess en Hiarcs domineerden de computerschaakwereld in het begin van de jaren negentig: Ed Schröder is gestopt, van Marty Hirsch hebben we ook al lang niets meer gehoord en Richard Lang schrijft alleen nog programma´s voor Pocket PC´s en Palm. Hoe lang denk jij nog door te kunnen en willen gaan? Je bent inmiddels een veteraan op computerschaakgebied!

(Lacht) Dat klinkt niet erg bemoedigend voor me ... Ik ga zeker nog enkele jaren door, want ik heb nog veel ideeën. Ik ben nog jong.

Ga je dit jaar meespelen bij het WK in Graz?

Ik heb de laatste jaren geen tijd gehad mee te spelen aan het WK en eerlijk gezegd vind ik een WK niet bijster interessant. Het is een loterij geworden, omdat te weinig ronden worden gespeeld, de deelnemers spelen bovendien op verschillende hardware. Vaak wint niet het sterkste programma, maar het programma dat het meeste geluk heeft. Fritz won in 1995 in HongKong in een toernooi waarin vijf ronden werden gespeeld, dat is belachelijk. Als ik de tijd vind en een stabiele "Deep" versie heb, is de mogelijkheid groot dat ik meespeel. Ik kom echter alleen als ik een reële kans heb om wereldkampioen te worden. Een tweede plaats interesseert me niet.

Dan hoop ik je in Graz weer te zien en wens je veel geluk met je programma! Bedankt voor het interview!

terug naar Coko